Chủ tịch Quốc
hội Miến Điện ủng hộ bà Aung San Suu Kyi
Chủ tịch Quốc hội Miến Điện Shwe Mann trong cuộc trả lời phỏng vấn
Reuters ngày 4/11/2015 tại nhà riêng ở Phyu, Miến Điện.REUTERS/Olivia Harris
Một trong những chính trị gia được cho là có ảnh hưởng nhất Miến
Điện, ông Shwe Mann, Chủ tịch Quốc hội vừa bị bãi chức chủ tịch đảng cầm quyền
hồi 08/2015, đã lên tiếng công khai ủng hộ bà Aung San Suu Kyi. Trả lời phỏng
vấn của hãng tin Anh Reuters hôm 04/11 ông Shwe Mann cho biết sẵn sàng hợp tác
với đảng của nhà đối lập tại Quốc hội sau cuộc bầu cử lịch sử tới đây.
Trong bài phỏng vấn, ông Shwe Mann cho biết ông và nhà lãnh đạo
đối lập thường xuyên gặp nhau và đã tìm được tiếng nói chung. Tuy nhiên, ông
không nêu chi tiết cách thức hợp tác với bà Aung San Suu Kyi và cũng cho biết
là đã chuẩn bị để hợp tác với các đảng phái khác.
Tại một hội nghị tổ chức cách đây hai hôm, ngày 03/11, khi được
hỏi về mối quan hệ với ông Shwe Mann, nhà lãnh đạo đối lập đảng Liên đoàn Quốc
gia vì Dân chủ (NLD) phát biểu sẽ chỉ xem xét lợi ích của việc hợp tác với ông
Shwe Mann sau khi việc kiểm phiếu kết thúc.
Chủ tịch Quốc hội Miến Điện cho biết có khoảng 60% nghị sĩ ủng hộ
ông, song không thể dự đoán được số lượng người ủng hộ tại Quốc hội mới. Trong
trường hợp đảng của bà Aung San Suu Kyi không đạt được đa số phiếu tại quốc
hội, thì sự ủng hộ của ông Shwe Mann có thể sẽ giúp nhà lãnh đạo đối lập thành
lập được một chính phủ mới.
Ông Shwe Mann ít nói trước công chúng về mối quan hệ khá thân thiết
của ông với lãnh đạo Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ (NLD). Mối quan hệ này làm
dấy lên nhiều nghi ngờ của một số thành viên đảng cầm quyền USDP và là một
trong những nguyên nhân chính dẫn tới việc ông bị bãi chức chủ tịch đảng vào
tháng 08 vừa qua. Sự kiện này cũng được đánh giá là một cú lật đổ chính trị
nghiêm trọng nhất từ năm 2011 khi chính quyền quân sự tự giải thể.
Cũng trong lãnh vực chính trị, một trong những người đứng đầu
phong trào biểu tình sinh viên hồi tháng 03 vừa qua, Linn Htet Naing, (hay
"James") đã bị bắt tối thứ Ba 03/11 và bị đưa ra xét xử tại một tòa
án ở Rangoon ngày hôm 05/11. Hãng tin AFP nhận định hành động này là dấu hiệu
căng thẳng cuối cùng của chính quyền chỉ ba ngày trước khi diễn ra cuộc bầu cử
quốc hội.
Thanh niên này phải đối mặt với nhiều cáo trạng, trong đó có tội «
biểu tình không được phép ». Trong số 81 sinh viên bị truy tố sau
khi cuộc biểu tình bị đàn áp, hiện vẫn còn 54 sinh viên đang bị giam giữ trong
khi chờ kết thúc phiên tòa xét xử, trong đó có Phyoe Phyoe Aung, vợ của
"James" và là Tổng thư ký các hiệp hội sinh viên. Tuần trước, Kyaw Ko
Ko, Chủ tịch Liên đoàn Sinh viên, bỏ trốn từ hồi tháng 03, cũng đã bị bắt giam.
Tổ chức Ân xá Quốc tế mới đây tỏ ý lo ngại về việc chính quyền Miến Điện quay
lại « thói quen cũ » của chế độ quân sự.
Riêng về cuộc bầu cử sắp diễn ra, hôm qua, 04/11, Phó Cố vấn An
ninh Quốc gia Mỹ Ben Rhodes nêu ý kiến rằng Nhà Trắng sẽ nới lỏng trừng phạt và
tăng cường quan hệ với Miến Điện nếu cuộc tổng tuyển cử ngày 08/11 diễn ra một
cách minh bạch và dân chủ.
Danh sách trừng phạt do Mỹ áp đặt từ những năm 1990 bao gồm các cá
nhân và thực thể thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau, như ngân hàng, hàng không, tập
đoàn công nghiệp, khách sạn. Biện pháp này đã ảnh hưởng tiêu cực đến các nhà
đầu tư.
Miến Điện : Một cuộc bỏ phiếu đầy bất trắc
- inShare
Miến Điện - với cuộc Tổng tuyển cử ngày 08/11/2015 – đang hy vọng
bước qua một trang sử mới, khi chính quyền – mà đằng sau là giới tướng lĩnh - công
nhận về nguyên tắc quyền của người dân lựa chọn cho mình các đại diện chính
trị. Cuộc bầu cử quan trọng này có triển vọng ra sao ? Đâu là những thách thức
đối với đảng đối lập của lãnh tụ Aung San Suu Kyi, mà nhiều người cho rằng một
lần nữa có khả năng dành chiến thắng ?
Hơn nửa thế kỷ độc tài quân sự ; một phần tư thế kỷ sau chiến
thắng áp đảo của Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ (NLD) trong cuộc bầu cử Quốc
hội, nhưng không được các tướng lĩnh công nhận ; 12 năm sau vụ tấn công đẫm máu
nhắm vào đoàn cổ động viên ủng hộ lãnh đạo đối lập Aung San Suu Kyi, cuộc bầu
cử Chủ nhật tới được nhiều nhà quan sát nhìn nhận như là một trắc nghiệm hết
sức quan trọng của tiến trình chuyển đổi dân chủ tại Miến Điện.
Một số tiến bộ quan trọng được cộng đồng quốc tế ghi nhận là chính
quyền chấp nhận các quan sát viên nước ngoài. Bên cạnh đó, nơi tổ chức bầu cử
được phép đón nhận phóng viên của truyền thông địa phương hoặc quốc tế.
Ba
kịch bản chính
Trong số khoảng 90 đảng phái ra tranh cử, với hơn 6.100 ứng cử
viên tranh 1171 ghế nghị sĩ tại 330 đơn vị bầu cử, đảng cầm quyền Liên minh
Đoàn kết và Phát triển (USDP) của các cựu tướng lĩnh và đảng đối lập Liên đoàn
Quốc gia vì Dân chủ là hai đảng chính trị lớn nhất. Nhìn chung, theo quy định
của Hiến pháp hiện hành, đảng của giới cựu quân nhân có rất nhiều lợi thế. Bởi,
25% số ghế trong Quốc hội mặc nhiên do Quân đội kiểm soát, đảng nào muốn
dành được đa số tuyệt đối (tức hơn 50% ghế nghị sĩ) trong Quốc hội mới, thì
phải giành được hơn 2/3 số ghế còn lại được bầu đợt này.
Như vậy, ba kịch bản chính có khả
năng xảy ra. Thứ nhất, đảng đối lập Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ dành được
hơn hai phần ba ghế và đạt được đa số tuyệt đối. Theo một số dự báo được AFP
ghi nhận hôm 28/10, hiện tại không đảng nào có đủ khả năng dành được 75% số ghế.
Khả năng thứ hai là đảng đối lập chỉ được ít hơn 2/3 số ghế và
buộc phải liên kết với một số đảng phái dân tộc thiểu số hoặc đảng nhỏ khác để
có được đa số tuyệt đối.
Khả năng thứ hai có nhiều cơ hội xảy ra. Bởi, khoảng 65% các đảng
phái là xuất thân từ các cộng đồng dân tộc thiểu số, chiếm tổng cộng khoảng 40%
dân số. Các đảng phái này có nhiều hy vọng chiếm được không ít ghế trong Quốc
hội mới.
Kịch bản thứ ba là, đảng cầm quyền của Tổng thống Thein Sein chiếm
được hơn một phần ba số ghế. Trong trường hợp đó, về nguyên tắc, đảng này có
thể dễ dàng liên kết với khối nghị sĩ quân đội để thành lập nhóm nghị sĩ đa số
kiểm soát Quốc hội mới.
Nhiều quan sát ghi nhận 10 ngày trước bầu cử đảng cầm quyền có vẻ
như rất tự tin, không tỏ ra vội vã, trong khi đó lãnh đạo đối lập Aung San Suu
Kyi phải đôn đáo đi khắp nước để vận động tranh cử. Có lẽ, tính bất cân xứng
ngay từ đầu trong quy định của Hiến pháp đã là một nguyên nhân dẫn đến hai lối
tranh cử hoàn toàn khác nhau này.
Về cuộc bầu cử lịch sử tại Miến Điện, RFI có hai chương trình đáng
chú ý. Thứ nhất là cuộc tạo đàm Thảo luận Địa chính trị, với sự tham gia của
một số chuyên gia, giới chức, với chủ đề « Miến
Điện : một cuộc bỏ phiếu lịch sử ? », và thứ hai là phóng sự
tại bang Arakan, nơi lãnh đạo đối lập Aung San Suu Kyi đến vận động tranh cử,
cũng là nơi số phận bi thảm của người Rohingya theo đạo Hồi được cộng đồng quốc
tế hết sức chú ý. Phóng sự mang tiêu đề : « Bầu
cử Miến Điện : Aung San Suu Kyi không còn nói đến hòa bình ».
Chính
quyền lo ngại tình hình vượt tầm kiểm soát
Về ý nghĩa của cuộc bầu cử này, bên cạnh những bất lợi của đối
lập, bà Sophie Boisseau du Rocher, chuyên gia về Đông Nam Á thuộc Viện Quan hệ quốc
tế Pháp (Ifri) (mục « Thảo luận Địa chính trị »),
nhận xét :
« Có một xu thế cứng rắn hơn ở phía
chính quyền. Các cựu quân nhân lo sợ tình hình vượt khỏi tầm kiểm soát của họ.
Tôi được biết, cách nay ít tuần, chính quyền Miến Điện đã đưa ra quyết định hủy
bỏ cuộc bầu cử, sự việc này rất ít được báo chí Phương Tây bình luận. Quyết
định nói trên bị thu hồi trong vòng 24 giờ. Một làn sóng phản đối từ các mạng
xã hội mạnh mẽ là nguyên nhân của việc này.
Điều
này cho thấy sự lo ngại rất lớn không chỉ trong nội bộ đảng cầm quyền, đảng
Liên minh Đoàn kết và Phát triển (USDP), mà cả trong nội bộ quân đội. Quân đội
không phải là một lực lượng thuần nhất : có những sĩ quan sẽ bỏ phiếu ủng hộ
các cải cách, ngược lại, nhiều người khác kiên quyết bám giữ quyền lực. Bởi vì
những người bám giữ này hiểu rằng, xét cho cùng, chính quyền lực của họ hiện
nay, cùng vô số đặc quyền của họ trong nhiều lĩnh vực sẽ bị thách thức.
Vì
những lý do trên, cuộc bầu cử này là hết sức nhạy cảm, hết sức phức tạp, không
chỉ là một cuộc bầu cử vì dân chủ hay chống lại dân chủ tại Miến Điện. Mà cuộc
bầu cử này còn sắp xếp lại các vai trò và vị thế của các lực lượng chính trị tại
Miến Điện ».
Nhận xét của chuyên gia viện Ifri tương ứng với một động thái ngày
thứ Ba, 03/11, của chính quyền Thein Sein, khi công bố một đoạn video trên
trang Facebook của Tổng thống Miến Điện, cảnh báo nguy cơ của một cuộc cách
mạng theo kiểu « Mùa xuân Ả Rập ». Trả
lời AFP, ông Zaw Htay, người phát ngôn của Tổng thống Miến Điện, cho biết :
chính quyền muốn giải thích với dân chúng là quá trình chuyển tiếp dân chủ tại
Miến Điện cần phải được thực hiện « từng bước một ».
Thế
nào là chuyển tiếp « từng bước một » theo quan điểm của giới cựu quân nhân ?
Những diễn biến liên quan đến số phận của Chủ tịch Hạ viện, nguyên
Chủ tịch đảng cầm quyền USDP Shwe Mann, cho thấy điều này. Ông Shwe Mann –
người từng có ý định ra ứng cử Tổng thống Miến Điện – đã bị Tổng thống mãn nhiệm
Thein Sein dùng vũ lực phế truất khỏi cương vị Chủ tịch đảng USDP hồi tháng 8.
Theo báo chí Miến Điện, vào thời điểm đó, ông Shwe Mann và các cộng sự đã chuẩn
bị một bản tuyên bố (177 trang), với nhiều đề nghị cải cách triệt để ngành cảnh
sát, theo hướng tách khỏi Quân đội (Tatmadaw). Bản tuyên bố cũng dự báo đảng
USDP có thể thất bại thảm hại trong cuộc Tổng tuyển cử. Ông Shwe Mann vốn là
người đồng quan điểm của Aung San Suu Kyi, chống đặc quyền của Quân đội kiểm
soát 25% ghế Quốc hội. Ông Shwe Mann từng tuyên bố, sau bầu cử, do thắng thua
thế nào, USDP cũng sẽ hợp tác với đảng Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ « vì
lợi ích của dân tộc », trong đó Quân đội có vai trò quan trọng.
Trong một cuộc trả lời phỏng vấn hôm 30/10/2015, Chủ tịch Hạ viện
Shwe Mann tuyên bố vẫn tiếp tục ra ứng cử Quốc hội với tư cách đảng viên đảng USDP,
và không loại trừ khả năng ra ứng cử Tổng thống sau đó.
Quy
định bất công, gian lận, kích động bạo lực
Khởi đầu với sự ra đời năm 2011 của chính quyền dân sự của các cựu
quân nhân, do Tổng thống Thein Sein đứng đầu, các cải cách dân chủ tại Miến Điện
trong thời gian gần đây có nguy cơ chững lại, với nhiều bế tắc vô cùng nan
giải, đặc biệt là các xung đột sắc tộc – tôn giáo. Ngay trong lĩnh vực xã hội,
hàng chục sinh viên bị giam từ nhiều tháng nay, chỉ vì biểu tình ôn hòa đòi cải
cách giáo dục, khiến giới bảo vệ nhân quyền rất lo ngại.
Cuộc bầu cử Quốc hội chịu tác động của tình hình chung, đây là
thời điểm mà các căng thẳng vốn có dâng cao. Mặt khác, các căng thẳng sắc tộc,
tôn giáo, tham nhũng, vấn đề lũ lụt tại một số địa phương, tính chất thiếu minh
bạch của Ủy ban bầu cử Quốc gia là những yếu tố có thể được sử dụng để mang lại
nhiều lợi thế cho các đảng thân chính quyền.
Ban giám sát của đảng Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ ghi nhận có từ
30 đến 80% dữ liệu tại một số đơn vị bỏ phiếu được kiểm tra là sai lạc (ví dụ :
người chết, người vị thành niên vẫn có trong danh sách, nhiều cử tri không được
đưa vào…) (theo trang Info Miến Điện).
Gần sát ngày bầu cử, chính quyền mới ký được một thỏa thuận hưu
chiến toàn quốc với hơn mười nhóm sắc tộc chính, trong khi đó chiến sự vẫn tiếp
diễn với một số nhóm khác. Nhiều tổ chức dân sự cáo buộc quân đội đã cố tình sử
dụng xung đột với các sắc tộc để cản trở bầu cử, bởi những vùng có liên quan
thường là những nơi mà các đảng thân chính quyền rất ít có khả năng thắng cử.
Nhìn chung, khoảng 10% cử tri Miến Điện không được đi bầu đợt này (theo phóng viên Rémy
Favre, ngày 28/10/2015), bên cạnh khoảng 2 triệu cư dân hải ngoại, khoảng
từ 500.000 đến 800.000 người Rohingya, là hàng chục nghìn người thiểu số sống
tại các khu vực có chiến sự. Một quy định khiến các cộng đồng thiểu số lo ngại
là : nếu tỷ lệ cử tri tham gia dưới 51%, thì kết quả của toàn bộ khu vực bị hủy
bỏ. Thậm chí, trang mạng Info Miến Điện, dẫn lời Chủ tịch nhóm nghị sĩ ASEAN vì
nhân quyền Charles Santiago, lo ngại có thể khoảng 20% cử tri Miến Điện không
đi bỏ phiếu, điều này làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính hợp thức của cuộc bầu
cử quốc gia.
Ông Jean Hourcade, cựu tham tán văn hóa và hợp tác Đại sứ quán
Pháp tại Miến Điện (mục « Thảo luận Địa chính trị »)
cho biết một số nhận xét về tính chất của cuộc bầu cử đặc biệt này đối với đảng
đối lập :
« Cuộc bầu cử có rất nhiều bất trắc với một số lý do sau
đây. Nhiều cử tri ủng hộ các đảng phái của người dân tộc thiểu số sẽ khiến cho
bà Aung San Suu Kyi bị mất điểm.
Mặt
khác, uy tín của Aung San Suu Kyi ngay trong bản thân lực lượng của bà cũng bị
xói mòn trong những năm gần đây, do việc bà ấy hoặc bắt buộc, hoặc chủ động,
tiếp cận với chính phủ xuất thân quân sự của Tổng thống Thein Sein, để cho thấy
bà sẵn sàng đi về phía trước. Mà, một số người có quan điểm triệt để trong đảng
của Aung San Suu Kyi thì cho rằng, làm như vậy, lãnh đạo của mình đã bị vấy
bùn.
Mặt
khác, với bi kịch người Rohingya (…) nhóm các sư tăng cực đoan có cơ hội cáo
buộc Aung San Suu Kyi đã không đủ triệt để chống lại cộng đồng Rohingya. Và như
vậy, nhóm này đã truyền đi một thông điệp là cánh quân nhân mới là thế lực cứng
rắn, Aung San Suu Kyi chưa chắc đã làm được như vậy. Điều này cũng khiến cho
Aung San Suu Kyi mất đi một phần cử tri nữa ».
Vẫn theo ông Chủ tịch nhóm nghị sĩ ASEAN vì nhân quyền Charles
Santiago, chính quyền Miến Điện dường như đã tham gia vào « một
cuộc chơi nguy hiểm » khi dựa vào « các
tình cảm bài ngoại, phân biệt chủng tộc, và dân tộc chủ nghĩa để phục vụ cho
lợi ích chính trị riêng ». Tổ chức Phật giáo cực đoan Ma Ba Tha kêu
gọi công khai dân chúng đi bầu, với một tinh thần dân tộc chủ nghĩa, là một
điều chắc chắn có lợi cho đảng cầm quyền của các cựu quân nhân.
DR
Ứng
cử viên Hồi giáo đảng đối lập chấp nhận lùi bước
Trong bối cảnh căng thẳng tôn giáo dâng cao, nhà báo Rémy Favre,
RFI, chứng kiến một hiện tượng hy hữu, khi tất cả các ứng cử viên theo đạo Hồi thuộc
đảng đối lập chấp nhận ra khỏi danh sách ứng cử, theo chủ trương của lãnh đạo
Aung San Suu Kyi :
« Một hiện tượng lạ lùng là : Aung San
Suu Kyi đã loại trừ tất cả những người theo đạo Hồi ra khỏi danh sách ứng cử
viên của đảng Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ, để không chuốc lấy các tấn công từ
phía giới sư sãi cực đoan.
Đảng
đối lập giải thích rằng các đảng viên theo đạo Hồi đã chấp nhận và thông cảm
với quyết định này. Tôi đã gặp một người bị loại ra khỏi danh sách như vậy,
người này vẫn tiếp tục tham gia đóng góp trong chương trình tranh cử của đảng
Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ, bất chấp sự ‘‘bất công’’ này. Các ứng cử viên bị
phế truất không trách cứ, vì đối với họ Aung San Suu Kyi là người duy nhất có
khả năng thay thế giới quân sự, đã thống trị chính trường Miến Điện từ nửa thế
kỷ nay. Không ai trông đợi biểu tượng hòa bình Aung San Suu Kyi, nhà dân chủ,
giải Nobel Hòa bình năm 1991 có một quyết định như vậy.
Sự
thật trần trụi là thế, nhưng lãnh đạo đối lập cũng tự nhận trách nhiệm về phần mình.
Thay vì mang tư cách một biểu tượng của hòa bình, như truyền thông quốc tế
thường ca ngợi, Aung San Suu Kyi tự nhận mình trước hết là một nhà chính trị,
hoạt động trong một đấu trường chính trị, với tất cả những thỏa hiệp cần có,
với hệ quả có thể là những điều không được hay ». (Nhà báo Rémy Favre cho biết thêm, lãnh đạo
đối lập Aung San Suu Kyi đã im lặng, bất chấp ông nhiều lần đề nghị phỏng vấn).
Tính chất cứng rắn khác thường của nhà lãnh đạo đối lập là điều
được nhiều nhà quan sát ghi nhận, trong một bối cảnh mà nhà báo, nhà Hán học
Joris Zylberman, tổng biên tập báo mạng Asialys chuyên về Châu Á nhìn nhận là rất
mong manh, dễ đổ vỡ như « đi trên trứng ».
Nhiều người đặt câu hỏi về tính cách độc đoán của Aung San Suu
Kyi, khi bà không nêu ra một chủ trương rõ ràng về giai đoạn hậu bầu cử, sau
tuyên bố mới đây của lãnh đạo đối lập về khả năng chắc chắn sẽ lãnh đạo chính phủ,
nhưng không nói rõ bằng cách nào [Aung San Suu Kyi không thể trở thành Tổng
thống, do Hiến pháp không cho phép, và tại Miến Điện cũng không có chức Thủ
tướng].
Cầm
quyền trước, "nhân quyền" sau
Về cách hành xử không coi là cấp thiết việc bảo vệ các quyền căn
bản của con người, đang bị xâm phạm nghiêm trọng, như trường hợp người Rohingya
bị kỳ thị, truy bức, các nhóm thiểu số bị quân đội tấn công của lãnh đạo đối
lập, Tiến sĩ quan hệ quốc tế Khin Ma Ma Myo, Giám đốc Viện nghiên cứu Hòa bình
và An ninh (Myanmar Institute of Peace and Security Studies) (Phóng sự về chặng
tranh cử tại bang Arakan) giải thích :
« Tôi cho rằng bà ấy đi theo một lịch
trình. Hiện tại mục tiêu của bà là nắm được quyền lực, và sau đó sẽ hành động
cho hòa bình. Aung San Suu Kyi đã nhiều lần bị lên án là phá hoại dân tộc, liên
kết với người theo đạo Hồi. Không khí hiện nay đe dọa con đường chiếm lĩnh
quyền lực của bà ấy. Như vậy, Aung San Suu Kyi phải chọn cách im lặng về một số
chủ đề, trong một khoảng thời gian nhất định. Sự chiến thắng của Liên đoàn Quốc
gia vì Dân chủ là quan trọng hơn sự chiến thắng của các tư tưởng riêng của Aung
San Suu Kyi.
Cho
dù người Miến Điện đã chiến đấu cho nền dân chủ và nhân quyền, nhưng tôi cho rằng
có rất ít người hiểu được thực sự dân chủ là gì, nhân quyền là gì. Ngay cả đối
với những người tranh đấu cho dân chủ trước đây, tư tưởng dân tộc chủ nghĩa vẫn
ảnh hưởng đến họ. Các giá trị Miến Điện và Châu Á là những điều được phổ biến
sâu rộng, thay vì các giá trị mang tính toàn nhân loại. Để có được sự ủng hộ
của đa số dân chúng, thật khó khi mà chỉ khư khư với việc bảo vệ nhân quyền,
thể hiện như là người bảo vệ nhân quyền.
Có
một sự chia cách rất lớn giữa Aung San Suu Kyi và cử tri Miến Điện. Chiến lược
của Aung San Suu Kyi là không đối đầu với tư tưởng dân tộc chủ nghĩa. Lãnh đạo
đối lập bị kẹt giữa các giá trị phổ quát toàn nhân loại, và các giá trị dân tộc
chủ nghĩa. Chiến lược của bà trước hết là giáo dục ».
Trong khi đó, một cử tri theo đạo Phật tại bang Arakhan có mặt tại
buổi diễn thuyết của nhà đối lập bày tỏ quan niệm riêng :
« Kể từ độc lập đến nay, chúng tôi
không có tự do, đảng cầm quyền USDP và chính quyền Tổng thống Thein Sein không
đại diện cho chúng tôi. Họ hành động vì lợi ích của riêng mình, lo làm giàu cho
chính mình. Cách thức duy nhất để có được một sự thay đổi thực sự trên đất nước
chúng ta đó là việc Mẹ Suu vào được chính quyền.
Nhân
dân chúng tôi tin tưởng vào Mẹ Suu. Tôi tin tưởng vào bà ấy. Tất cả nhân dân
tin tưởng vào bà ấy. Lý do đơn giản là : quân đội lãnh đạo đất nước này từ rất lâu
rồi, hiện nay họ để quân phục sang một bên, nhưng vẫn tiếp tục nắm quyền trong
chính phủ Thein Sein. Hãy nhìn thẳng vào sự thật này và gọi sự vật bằng đúng
tên của nó ».
Thế
mạnh của đảng cầm quyền và hậu thuẫn Trung Quốc
Tạp chí tiêu điểm thời sự về cuộc Tổng tuyển cử lịch sự tại Miến
Điện xin khép lại với hai nhận định về lợi thế hết sức căn bản của đảng cầm
quyền thân quân đội. Nhận định thứ nhất của nhà báo Rémy Favre :
« Một khó khăn khác với Aung San Suu
Kyi là đảng đối thủ Liên hiệp Đoàn kết và Phát triển của giới quân sự, có được
một lợi thế đáng kể, đó là đảng cầm quyền đã mang lại sự thay đổi, với các thay
đổi theo hướng dân chủ, kể từ năm 2012, tạo được công ăn việc làm. Tất cả những
điều này không phải là do công lao của Aung San Suu Kyi ».
Trong khi đó, chuyên gia về Đông Nam Á Sophie Boisseau du Rocher
gắn lợi thế của chính quyền Thein Sein và tập đoàn quân sự với những ảnh hưởng
mạnh mẽ từ Trung Quốc theo dòng lịch sử. Tuy nhiên, những ảnh hưởng này không
phải là tuyệt đối bởi sự hội nhập với Phương Tây và Đông Nam Á đã bắt đầu hóa giải
nhiều sự phụ thuộc nặng nề của Miến Điện vào Trung Quốc trước đây :
« Tôi cho là cần phải nhắc lại rằng,
suốt trong thời gian chính quyền quân sự nắm quyền, Trung Quốc là đối tác số
một của Miến Điện, vượt hẳn các nước khác. Chính quyền Miến Điện đã ‘‘bán
đứng’’ quốc gia này cho nước trả giá cao nhất : Trung Quốc. Quân đội Miến Điện
được huấn luyện tại Trung Quốc, được trang bị vũ khí của Trung Quốc.
Kể
từ khi hội nhập vào ASEAN năm 1997, chính quyền Miến Điện hiểu rằng nước mình
bị chậm trễ về kinh tế, bị phụ thuộc rất nặng nề vào Trung Quốc. Miến Điện thực
sự hội nhập vào ASEAN từ đầu những năm 2000. Cũng chính từ đầu những năm 2000
(cụ thể là từ 2000 đến 2003) mà quá trình chuyển hóa chính trị của Miến Điện
được quyết định, đồng thời với việc xích gần lại với Hoa Kỳ. Điều đáng ghi nhận
là sự phối hợp trong giai đoạn chuyển tiếp của chính quyền Mỹ : Quan hệ Hoa Kỳ
- Miến Điện cải thiện vào cuối thời Bush, và khởi đầu nhiệm kỳ Obama. Ngoại
trưởng Hillary Clinton đã đến Miến Điện ngay từ 2008-2009. Rõ ràng ở đây chúng
ta thấy có một nỗ lực để đưa Miến Điện về tình trạng cân bằng hơn, đưa Miến
Điện tham gia vào cuộc chơi mở của khu vực Đông Nam Á.
Đây
là một thành công của chính quyền Obama, tuy nhiên đây không phải là một thành
công trọn vẹn, vì cũng giống như các nơi khác tại Đông Nam Á, Trung Quốc có rất
nhiều lá bài. Với những lợi ích chiến lược như đường ống dẫn khí đốt chiến lược
xuyên qua Miến Điện chẳng hạn, Trung Quốc sẽ không thể để Miến Điện rơi vào quỹ
đạo của Hoa Kỳ.
Như
vậy, có một cuộc chơi chằng chéo rất phức tạp ở đây, giữa một bên là những điều
mà người ta cam kết với Phương Tây, đặc biệt là thể thức dân chủ, và bên kia là
những lợi ích rất thiết thân không thể đem ra thương lượng được.
Điều
khiến tôi lo ngại là tình thế hiện nay hoàn toàn bị thao túng bởi các lợi ích
kinh tế và tài chính. Trung Quốc hiện vẫn là khách mua hàng số một, nhà cung
cấp hàng số một của Miến Điện, vượt rất xa các đối tác khác. Nhật Bản bắt đầu
nhập cuộc trở lại, đặc biệt thông qua Ngân hàng phát triển Châu Á. Hiện nay có
một sự cạnh tranh rất lớn giữa Nhật Bản và Trung Quốc, trong việc cấp cho Miến Điện
các khoản tín dụng với lãi suất rất có lợi, nhằm giúp cho việc phát triển các
doanh nghiệp, cơ sở hạ tầng…, điều kiện cho sự phát triển kinh tế. Sự đối đầu
Trung – Nhật tại Miến Điện là rõ ràng, và nhìn chung Hoa Kỳ và Châu Âu có xu
hướng tương đối lùi xa khỏi cuộc chơi mang tính Châu Á tại đây ».
Miến Điện: Aung San Suu Kyi sẵn sàng đóng vai
‘Thái thượng hoàng’
Bà Aung San Suu Kyi trả lời báo chí tại Rangoon ngày 5/11/2015.EUTERS/Soe
Zeya Tun
Cách cuộc bầu cử 3 ngày, bà Aung San Suu Kyi, hôm nay, 05/11/2015,
tuyên bố sẵn sàng lãnh đạo chính phủ nếu đảng của bà, Liên đoàn Quốc gia vì Dân
chủ LND thắng cử. Bà vẫn sẽ lãnh đạo cho dù có bị gạt ra ngoài chiếc ghế tổng
thống.
Trên nguyên tắc cuộc tổng tuyển cử vào ngày mùng 8/11 là một đỉnh
cao hoàn thành tiến trình chuyển tiếp qua dân chử bắt đầu từ năm 2011 tại Miến
Điện.
Nhưng theo quy định của Hiến Pháp, bà Aung San Suu Kyi không thể
tranh chiếc ghế tổng thống vì có chồng và con cái là người nước ngoài, cụ thể
là quốc tịch Anh. Chồng của bà Michael Aris, người Anh, đã qua đời từ 15 năm
nay.
Phát biểu trước báo chí tại Rangoon, lãnh tụ đối lập nói rất rõ :
« Tôi
sẽ đứng ở bên trên cương vị tổng thống ». Bà Aung San Suu Kyi nói
thêm : « Đây là một thông điệp rất đơn giản. Hiến pháp không có
nói gì về một chức vụ bên trên tổng thống ».
Trả lời báo chí bà Aung San Suu Kyi đã nêu bật các hành vi sai
trái, gian lận trong cuộc vận động tranh cứ và đến giờ theo bà, cuộc vận động
cho thấy bầu cử không tự do và công bằng.
Đảng LND được cho là sẽ thắng một cách vững chắc vào Chủ nhật này.
__._,_.___
No comments:
Post a Comment